Țhal Khua Pau.

+++++++++++
Hmaw carau in, zaihla dawh ka theimi ka cang le ka mang hmanh a si theih loin, khing ringmang in a kui mi aw dawhte cu, ka theih belmi aw a lo ko e... tiin, mitkut vuai lo ngai khin, ka ihnak hmun cun ka ţho, a maa hlei lo a fiang deuhdeuh ka mit cu ka van i hnuai i ka itnak kam darthlalang cun, zing ni cerhnih a van ka hlauh! Suimilam ka van zoh i laikhua teah cun, thawh a rak zaa diam cang.

Hmaw carau loin ka theimi awdawh te cu, țha tein ngaih kaa timh ah khin, daidap in a reh ţhan kan inn kam sanseh khulh-khulh... tiin, awnh hram ai thawk ka hnak a ka doh ngai zeidah asi hnga tiin chikhat te cu, ngangko in ka ţhut hmun cun, riiva ngai in ka um sanseh aw thawng lo cu zeihmanh ka thei tilo, ka van tho i ka hmai kaiphiah khawh in, inn thlangah zunzun ah ka hei kal.

Ka zun dih cun, kan dum chungah ka heipial pah kan dum chung tisik anhnah kan cin mi tete cu, zing ni ceu nih a van kah hna i zaan ah dapti nih tlawmpal a rak cawmhna caah dapti cu lei ah an tlarih lo, ka zoh i tleu dildel tete khin ka hei hmuh hna. Hmaw carau in ka theihmi aw kha: ka hnak a ka dohpeng rih zeidah si hnga ti lawngkhi ka ruat a si nain ka thei kho fawnti lo.

Kan khua lu tlangcungin duh sahtein a van kai liah mahmi chun uktu ninupi cu duhsah tein a sang lei a van panh ziahmah ko khi ka hei hmuh, ka zohnak cu tlanglei deuh ah ka mit ka van țhial ţhan i khuasik cu a dih tuk rih lo ti a langhter tu, Ţio chum cu maw chilchal tein le dawh ngai in Ţio kuang cu a van zamh lul ko khi ka hei hmuh.

A zaam lulhmi cu zingceu dawh nih a van kah chih ko khi zoh ka cim hrim lo chikhat te cu cawlcang khin ka khuaruah a thawtuk mi hna khi ka lo. Cung deuh ah ka mit ka van țhialţhan i fiangtuk loin a langmi mizoram inn tete cu an i cerh len khi ka hei hmuh.

Maen.... rawl ei a zaa cang rawl ei kan tuah lai tiah sunghno ka nu a ka auhnak cu ka van theih, duhsah tein, ka kar ka van hlang inn chungah cun chikhat te rawl an tuah chung kan sofa cungah cun ka to.

Kan in pawng sanseh zawn a rian ai liim cangrua aidin ve, hna a thiang ngai cang, kan cabuai duum tleu lal in a ummi cu kan chungkhar cun kan van kilhna. Țhial caan a neih tuk cangti cu kan din eimi kan dinhhang le kan meh hna nih an van langhter khun.

Biazaa kan i ruahpah cun, tunii zeidah ka tuah laitimi cu ka hei i ruat pah rianţuan awk a umlo lio caan te asi i ka nau le zong an sianginn in an i dihka te asi, ka nau a hniangcem dottu nih meh lo rawl ei cu a hartuk U Uu... Tuni cu ram ah vak usih ca mehmua kawl usih caa a vanti a poi lo kalding asi ko, tiah ka van tii i rawl ei hlan ah tamlak te a ţholhţhang a hlummi cu a tho zau i meisalak ah cun, thirpheng in a van reo cawlh i a rawl ei cu a vanpeh ţhan, rawl ei zong chung a pil khohrim lo ka Nu nih nan cau awksual lai ati i chawncaw a kan funh i mehfunh awk aumti lo i ka pi thanthling a kan funh. A hau lo ti ka duh nain, ka nau le zawt ka ruatţhan i ka holh ţhan lo.

Pehnolh Ding

2002 Paamnak mual ka dairy Apeh>>>

KHUHSI HAANG

Lai haiku aṭhang ngai cangmi a ngiang saun nawnpi cun, thingtlawn pahnih kar lak ah ka chuanmi, lunghmui emem cun, a van cawlh lulh lio ah khin kan thinghman mi ah “mau” ro cu si kawh a alh duh ngai a phul sual awk lai ti cun, holh tuk lemlom khin a kingmi ramtang ah cun, kan pafa rual cun, muipadap ah cun, kan i zii len hna, a Haiku cun duh awm deuh cun, a van suak phot a sadeuh rua a hei chim len khi ka hei hmuh.

Hrup…………..!!! Hrup………………!

Adih lak cun a dolh colh ko, a ṭhut hmun cun, rang mang kheng cun a van tho kan laudih kan pafarual cun, kan ar dih, a van ka zoh i mizuan hnawh dingphun khin a um, nain a ka zuan hnawh em lo!

Ka pa El nih cun, zeidah ramte a van ti? Ka pa El biahal zong cu let hlah khawizei tadah na soo a van ka ti mei! Kan buk cung dihreh i a tenhmi cu holh zong holh loin, ka kut dongin ka hei hmuhsak a ciil a chak len ti hna ava ding thulh, ka pa el nih cun ai fiang colh An thur asi lo cu “KHUHSI” pei asi cu, khuhsi hang na soo ko hi tah a van ka ti, a ruah awk le chim awk zong ka thei ve lo ka luthak cu kaa kheuh len.

Cu ti kan van um cun, ka pa EL le ka Pa cu annih len, nain ka nih bak lo ka nih a chuak lozong asi lo ka Pa Ram ka zoh ah cun, a umtu ning nih lo awk cu a ṭha hrim lo nain ka nih ngam lo bia khi a si, kan van um deuh a tu le tu a khat a chak chel a cil a chak chel, ti a va din chel, cu ti cun a um a caan ah cun, khat lei ka hawi i a hmuh loding in ka mirhmirh ve ko nain a hmuh hman ah cun ka nih mirh ngambak lo ram cu si hlah sehlaw a ka nawnbak hnga mu. Zarh khat thlading in annunih khuhsi “kuak” zuk awk a rawnh mi cu ka tla lai lo ti cu a thei cang. Midang le kuat zuu cu kan um fawn lo mitlung kal caah awk le an um fawn lo faimei khi a ka duhnain a fai em cu a ka fai lo!

Kha lio caan ka pafa rual kan umlio caan kha kum tampi liam cang hmanhseh-law ka philh kho lo a tu ka lungah a chuak caan zongah kei mah lawngpi zongin ka niih kho kai nuam kho ka mitthlam in ka Pa Ram hmaidur ning le a cilchak le a khak chaak hrim kha ka celh bak lo.

A zarh a van liam cun, kan lo vah zong kan dih in ah kan tlung March thla hram thawk lei a si cang inn ah tuantein kan tlung i ka Nu nih naute a rak ngei, Nu te a rak si Unau ral paruk kan si i Far pakhat te lawng kan ngei, tuṭum cu nu siseh-law kan duh kan ti kan chungkhar in, a pasarihnak cu Nu asi kan i lawmhnak asang chinchin, lavah dih tlun asi Far Nu thar ngeih asi kan thabat zong khawi ah dik an tlau dih, kan ilawmh tuknak ah a umzia hrim kan thiam lo.

Ka Nu nih atimi cu f aka ngeih khawh chung Fa NU ka ngeih hlan lo fa ka ngei lai a rak ti a tu tiangah ka philh rih lo, cu kan Far Nu te cu Caka nih min ai phuah i Van Ram Thar tiah ai phuah hngehnge, cuthawk cun ka Nu zong nau a ngei ti lo i a tu ah Unaural Pa sarih kan si NU 2 le Pa pa 5 kan si.

March thladih lai ah ka Pa Ram cu ngawpi asi i vaukam ah thing zuahmi kan ngeimi a um i cu hau ding cun kan Pa fa in zaan khat riak in kan rak kal ṭhan hngakchia te ka sin ain 2002 kum lovah ka riah hi kan lovah a hram thawk in a dih tiang ka riak in kai thei, ka palh kho men.

Kan buk in minute 20 hrawng kal asi ka Pa Ram lo cu, kan buk ah thilri kan i chiah i kan pahnih cun kan va fuk, zaan lei pi ah kan i lim i nangrak lawi chung law kei hi kaa ah hin variak ka van thlapah lai ati i kei ka lawi anih cu, Lai meithal Za Sai Pu, “Cehpuah” kha a sirua ka ti ka palh dik maw. ai ken I variah cu a thlapah.

Buk ka lawi cun, tikhur ah khawlh tawlpah in rawlchumhnak ding ti ka va thlaipah, ka van lawi cun, rawl ka chum a i a mui cawlh ve raw lei cu ka hngak a tlung belbel lo zaan nazi 8;00pm hrang asi cang a rehtuk a lawi belbel lo khua tampi ka ruat ka ning hna a ṭih ding khin ka um kan buk hmai lam cu vahcap saulak ka va zawh i ka vakal ka vioh len zei thawng pang hmanh ka thei lo zaan tlai hnu i zaangtlang ram le lovah lomi karlak i sakhi hawk thawng hram thawng le cingpir nu awnh thawng lawng ka theih, ka suimi-lawm a hring zong a umti lomi ka zaalrang chung ta cu ka van bih i 10:20pm a si cang a tlungbel rih lo ka rawl nih le a ṭamtuk cang, cu ti cun phairam vahcap lak ah kan buk te ah cun kei mah lawng cun ka um hi lio ah hin kum 11 lawng ka si.

Vahcap lak ah ai chawkmi Zuu le sakhuh hna cu a caan ah cun an thawngvang cu a thang ngai a ka pa Ram asi ko lai hi ka ti i zei tlun ti a um lo, kan buk hmai ah cun ka chuak i vahcap cungah cun ka ṭhu, ka cunglei ka zoh i zaan a uktu cung fidi hna cu hawi ngei in an umṭi hna kei bel phairam ho hmanh umlonak hmun ah ka um, a king hrinhran ko ka pongah a awnmi khuangbai (khautezi) hna hram thawng tidah lo zei thangpang hmanh theih ding a um lo. zaan lalnu thlapa zong Dawn khua tlangin Mizoram lei ah a liam ziahmah cu umhar in a liam lio cu kei mah lawng cun ka zoh liam ka thlah lim.

Ka rawlṭam tuk cang ei tak le ka duh fawn lo a mah lawng raw lei lai cu ka zaan afakka hngak ko lai ka ti i ka hngak pah cun ka itzau i zeikar ah kai rak hngilh manh zong ka thei lo. kai rak hngilh diam, ka hmaw carau khin thawngpang ka thei ka hna ka tun ka Pa Ram vahcap lak i a kal thawng arak si, kai hngilh pah nain thawngpang nih cun a ka neih deuhdeuh ka theih ko nain, ka mit ka au khoheim lo, buk chungah cun a van lut i kai ṭhang suimilam ka zoh 11:30pm a si cang na hlawh a tling maw, na va tlai ve? Ka ti a zalrang chung cun varit pakawng a takawng ṭialrekruk a van chuah, mah ka kah i ka dawinak ah hin ka tlaituk cu a ti, a hah a van i rawl ei ka van tuah colh ve ziah n arak ei lo rawl cu a ti, aw hi kan hngak cu hi. Rak ei dingpei asi cu a tipah cun, kan pahnih cun kan ei kan ei khim cun kan ṭhu luklak i ih zaikan rel, a varit phurhmi cu anung in a van phur kahmi a nung phur cu ka ti a ke ah ka kah asi lai ati, vahcap tang ah a lut le kan i dawinak ah ka tlai viar cu a ti. A nung cun zalrang chungah cun kan kan chiah i anung in kan inn ah kan phurh lai kan rak ti.

Thaizing kan tho kan buk kam thing tete kan hau mau hna kan cikpah i varit phurhnak ding ah cun, bawmcek (kaurelbawm) hna kan tah pah, kan i tidih cun tlungding in kan thli kan tidih cun kanbawmcek chungah cun, kan van khumh i kan tlunhlan deuh ah a thi, poi ka ti ngai a nungin inn i phurhtlun kha ka rak i hlahhlang tukmi arak si, ka pu Lian (ventluang pa) nih cuni ah cun an lo ah a vanra ve i a ka timi cu, varit cu anfim tuk i lunglen an hmang ceu ah na chiahpeng i zaan atlintik ah cun a thi ṭhiamṭhiam lai lunglen pei an hmang cu, a tu zong nan zalrang chungah a muihnak ah nan chiah i a ceunak ah nan van chiah cun, sau anung lo hi bantuk peng an si a ka ti.

A varit kah mi cu a kahnak kan kawl i kan hmu lo a vangri khi a vun a rak tlet i cu lawng cu zongcu vahcap lak an i dawinak a hnuknak ah si dawh asi, a rak kheng lo rengreng khi a rak si.

+++++

Ka Duhnak zawn ka peh manh lo ṭialnawl tik ah phak manh kan i tim lai>>> Kan Unau thum in ṬO tho nih a kan den in ka peh lai.

2002 PAAMNAK MUAL KA DIARY KUM 11 KA SI LIO. Part 1

Paamnak mual sullam : Dawn Nungak mui dawh Ni Ţial cu Ni Kual ral or Khuangli Ral nih a lu anrak laknak ram asi I, cu a lu an lakmi Leng _ Ni Ţial cu ni kua le zaan kua chung an kalpi I an Bawi sin an phakpi tiang ah a heh hmanh arawk rih lo ti asi.

                       +++

2001 kum Christmas a dih nain laitlang busik bel phairam ah cun, tlak hram ai thawk pamal lovah tlawlh lai phan ah Christmas lai teah zarh khat hrawng lovah ah ka pa ka rak zul a chel ah ka nau Cak Thang he kan si chel lo khi cu kan rak vattuk lo nain kan tih khawh tawk cun, kan rak bawmh ve. AREK THEI (bengteng) a rak tamtuk caah ni leng deuh thi awk in kan rak char I zaan lei ah inn ah kan rak tlunpi tawn.

Christmas tlinnak ah zarhhnih hrawng a duh ah kappa cu ka naupa he cun, kan rak zulṭhan i, lovah kan rak bawmtuk lo pafa kan ti cu (mau) thangthleng ah tiin kan Unau cun kan rak sat/la kum 11 lawng ka si nain, hi kum ka singning cu ka philh khawh mi a si lo.

Mau thangthleng dingah kan satnak cun ka ngal kai tuk i tamtuk ka thisen a rak chuak a ṭah ka duhtuk nain a ṭap cu ka rak ṭap lo, busik kan ti cu tizuu ngei lo bawl khuai I buknak ding kawl in anvak lio caan asi i khuai um vanriang nih ka baan ah a rak ka seh i a rak faktuk ka rak ṭap bak pheh lo cun, zarhkhat hrawng ka ban cu puan in ka rak puak phah a tu tiang a serh(hmape) a um thai.

Christmas adih cun, pa mal kan tih cu lovah cu ai rak hnaw len nain, kappa a mah te long nih cun tuanvai ah a lim kho lo. sianginn kan kai lo caan rinni hna ah cun a mah lawng kal cu a mitthur a tlaksual ah mitthur zoh tutel ah kan ṭhathnem ah tiin kan rak zul tawn.

Busik lio ah a zatceu cu kan rak vat manh, lovah lawng peh awk a ṭhat lo caah 2001 kan lo lei ah a rian cu ai thial ṭhan I kan nih zong sianginn kan van khar ve cang, 

ṭhal khua a van pau I mei thang zaam nih zangtlang ram cu a khuh I fiang tuk lemlo khin kan hei hmuh khawh, sianginn kan khar in ka pa he cun, lovah ah kan riak ṭhan i cu ti cun, rawl ka ka rak chumh piak hna I raphna ka rak chiah pah a caan ah Anthur hang he a caan ah vate, varit tbk sa he zaan muipa dap ah cun kan pafa te cun rawl kan rak kil tawn.

A zarh hnihnak ah cun kan lo pa tete hna zong a riak in an van chawi ve hna I buk neih teah kan um hna kan thlang ah, Pu. Tha Cung le Pui Thang, an kam ah Pu. Thang Lian, Pu Rolen hei tihna a bukbuk in an rak riak ve hna, ka pate le pol zong kan lokam ah an lo a umve caah kan sin ah cun an rak riak I cu ti cun kan pafa rual cun bukkhat ah kan rak riak hna.

KHUH SI HAANG

Voikhat zaan lei cu tuantein kan lo hma in ka ṭin I ti ka thlai hnu ah rawl ka chum, a muipah cang dinhang ah Anthur kha rak soo te ko an ka ti caah kan buuk cungah (palasiṭik) in funmi cu ngahpih tlawmte le sawhthu car tlawm te ka peih I ka bei, ka pa el kha sawh thu a rak ei lo I tuan deuh ah kan sawhthu le nga pih zong a rak kan thuh kanh cang heh chet tiah kan kawl lennain kan hmu lo a rak holh duhbak lo nan I phurh lo I a si ko la cuh! A rak kan ti salam I kan bukkam ah ka pa nih a hmuh I a lak ṭhanmi cu ka ṭamh. Ka pa el (Emanuel) nih cun a rim a theih in sawhthu na cawhmaw a ka ti cawlh aw tiah ka ti. Ka Ram RAM PAN nih lai hai kuu rua in sermi nih thingtlawn pahnih karlak ah belte pumin ka soomi mi dinhang cu, laihai ku cun a tlawk lio cu a van cawh2 I tlawmpal a van suak i a lin deuh rua a van chem phot cu hnu ah cun.

Hrup! Tiah a van cauh mei cu!!!

Aza leee ! A Za lwww ka thi, a ti ko !!!

++